Wat zijn aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden?
Aantrekkelijk werkgeverschap speelt een belangrijke rol bij het aantrekken en behouden van de juiste medewerkers.
Het hebben van een sterk werkgeversmerk helpt hierbij. Bij aantrekkelijk werkgeverschap denk ik aan waardering, ontwikkelmogelijkheden, ruimte, vertrouwen, verantwoordelijkheid, cultuur, sfeer en collega’s. Bovendien dragen aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden bij aan aantrekkelijke werkgeverschap. Dit laatste klinkt logisch. Maar wat zijn dan aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden?
Bij het nadenken over aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden komt bij mij de piramide van Maslow naar boven. Maslow onderscheidt vijf basisbehoeften van de mens en ordent deze behoeften hiërarchisch. De eerstvolgende behoefte kan worden behaald zodra de eerdere behoeftes voorzien zijn. De hiërarchische opbouw van de menselijke behoeften is overigens omstreden omdat deze wetenschappelijk niet is aangetoond. Voor mijn gedachtevorming kijk ik naar de vijf fasen, die Maslow onderscheidt:
1. De primaire biologische behoeften (basisbehoeften)
2. Bestaanszekerheid, waaronder veiligheid en geborgenheid
3. Sociale behoeften
4. Erkenning en waardering
5. Zelfontplooiing
Aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden vergeleken met de piramide van Maslow roept het volgende bij mij op:
1. Op het eerste niveau staan de basisarbeidsvoorwaarden: salaris en het wettelijk aantal vrije dagen. Ik denk dat dit voor iedereen ook de basis is.
2. Op het tweede niveau staan de arbeidsvoorwaarden die je veiligheid en zekerheid bieden als je niet meer kunt werken. Te denken valt aan pensioen, loondoorbetaling tijdens ziekte, arbeidsongeschiktheidsuitkering bij arbeidsongeschiktheid, ziekte- en ongevallenverzekeringen. Dit zijn de verzekerbare arbeidsvoorwaarden. Naar mijn mening vindt vanaf dit niveau niet iedereen deze arbeidsvoorwaarden aantrekkelijk. Bijvoorbeeld omdat pensioen nog meer dan veertig jaar uit beeld is of dat men de risico’s op arbeidsongeschiktheid zeer laag inschat. Maar wat als het afdekken van deze risico’s niet is geregeld? Zijn de verzekerbare arbeidsvoorwaarden toch ook gewoon basisarbeidsvoorwaarden?
3. Op het derde niveau denk ik aan de zachte kant van een organisatie, niet aan arbeidsvoorwaarden. Bijvoorbeeld de kernwaarden van de medewerkers en de arbeidsverhoudingen binnen het bedrijf. Wie mag allemaal meedoen, met andere woorden: hoe inclusief is het bedrijf?
4. Op het vierde niveau denk ik aan de organisatiestructuur en het prestatie- en beoordelingssysteem van de organisatie.
5. In de top van de piramide staat zelfontplooiing. Hier gaat het arbeidsvoorwaardelijk om blijvend ontwikkelen, innoveren, juiste competenties en vaardigheden, opleidings- en loopbaanmogelijkheden. Zitten hier de aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden? Of zijn dit vandaag de dag eigenlijk ook basisvoorwaarden? Als dat zo is, vallen de aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden buiten deze piramide.
Betekent aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden het aanbieden van arbeidsvoorwaarden die de doelgroep aantrekkelijk vindt? Moet je dan differentiëren naar doelgroepen binnen het bedrijf? Of zijn aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden het door de medewerker binnen budget zelf samengestelde arbeidsvoorwaarden?
Gezien het bovenstaande heb ik meer dan voldoende stof tot nadenken voor in het nieuwe jaar. Wordt vervolgd….
Gabriëlle Verberne, beleidsadviseur WENB